ایده‌ها و روش های اشتغالزایی متناسب با تغییر شرایط باید ارتقا پیدا کنند. بازدهی پایین طرح های اشتغالزا در بسیاری از موارد ناشی از این است که با وجود تغییر مقتضیات زمان همچنان مدل های سنتی ایجاد شغل به حیات خود ادامه می دهند بدون آنکه توجهی به بازخوردها داشته باشند. یکی از شیوه های سنتی و معروف در سیاستگذاری اشتغال، پرداخت تسهیلات نقدی خرد به مردم با هدف خوداشتغالی است.
این روش سال هاست که مورد توجه دستگاه های دولتی و کارآفرینان قرار دارد. اگرچه نفس این روش را به طور کامل نمی‌توان زیر سوال برد، اما همواره نگرانی‌هایی درباره میزان کارآمدی آن به ویژه احتمال انحراف تسهیلات وجود اشتغال زاییدارد.
جواد یوسفی، ایده پرداز و مجری طرح «حامی دامدار» کارآفرینی است که توانسته با نوآوری در نحوه تخصیص تسهیلات به مردم، انحراف تسهیلات را به صفر و بازدهی آن را به حداکثر برساند. جواد یوسفی به دلیل دغدغه‌های شخصی طرح «حامی دامدار» را که منجر به اشتغال ۲۰۰ نفر شده به روستاهای محروم سیستان و بلوچستان برده است.
او در توضیح این طرح، می گوید: «دامداری همواره یکی از علاقه شخصی من بوده است. در مقاطع مختلف شیوه های مختلفی از دامداری را امتحان و کسب تجربه کردم. از سوی دیگر باز هم به دلیل علایق شخصی سفرهایی زیادی به مناطق محروم کشور با هدف عکاسی انجام می دادم.
در این سفرها متوجه شدم که عامل اصلی محرومیت مردم، بیکاری آن هاست و در عین حال ظرفیت ها و امکانات معطل در مناطق محروم برای اشتغالزایی را کاملا شناسایی کردم. ایده «حامی دامدار» در همین حین آرام آرام در ذهنم شکل می گرفت. من مشاهده می کردم که مردم در مناطق محروم اندک درآمد یا سرمایه یا تسهیلاتی را که دریافت می کردند، صرف کالاهای مصرفی و غیرضروری می کردند و هر روز بدهکار و گرفتار تر از قبل می شدند و فقط امروزشان را به فردا می رساندند.»
او می افزاید: «در عین حال مردم در مناطق محروم بسیاری از مهارت های دیرین خود را فراموش کرده اند. از جمله مهارت و تجربه دامداری. طرح حامی دامدار را اینگونه تعریف کردیم که در مناطق محروم کشور در فاز نخست به مردم دامداری بیاموزیم و سپس به جای تسهیلات نقدی دام را به صورت قسطی در اختیارشان قرار دهیم و پس از پروار شدن دام ها هم مردم می توانند خودشان دام ها را در بازار بفروشند و اگر نتوانستند ما به صورت تضمینی از آن ها خریداری کنیم. »
یوسفی درباره علت انتخاب سیستان و بلوچستان برای اجرای این طرح، خاطرنشان می کند: «من و همکارانم به این نتیجه رسیدیم که اگر این طرح را در سخت ترین نقطه کشور اجرا کنیم پس از آن برای اجرایش در سایر استان ها و تعمیم این ایده کار آسانی خواهیم داشت. قبل از شروع طرح ما مدت ها در روستاهای سیستان بلوچستان اقامت کردیم و بررسی های دقیقی راجع به شرایط محیط زیستی، فرهنگ و میزان مهارت های اقتصادی مردم و ظرفیت ها و کاستی های اقتصادی منطقه به عمل آوردیم. متوجه شدیم که طرح «حامی دامدار» با حفظ روح واحدش در هر استان باید نسخه ای ویژه و بومی سازی شده داشته باشد. نسخه ما در سیستان هم «نهاد واسط» بود.»
او اضافه می کند: «گام اول ما ارتباط گیری با مردم روستایی بود. مردم این منطقه چیزی که زیاد دیده اند گروه های رسانه ای هستند که چند روز برای ساخت مستند یا تهیه خوراک محتوایی در منطقه حاضر می شوند و سپس بدون برجای گذاشتن دستاورد خاصی برای مردم بومی اینجا را ترک می کنند.
برای همین مردم روستاهای محروم در بسیاری از مواقع همان ابتدا کسی را جدی نمی گیرند. اما از آنجا که بسیار فهیم و هوشمند هستند به سرعت تشخیص می دهند که چه کسی برای کار سراغشان آمده و برایشان مفید است.
شک و تردیدهای مردم به سرعت تبدیل شد به همزیستی و احساس اعتماد. ما بین مردم این مساله را جا انداختیم که نیامده ایم به شما پول بدهیم بلکه آمده ایم تا با کمک خودتان برایتان شغل دائمی و درآمد ثابت ایجاد کنیم. جا انداختن این مساله دشواری هایی داشت، اما وقتی محقق شد حمایت جدی مردم را جلب کرد و به همه چیز سرعت بخشید.»
جواد یوسفی نگهداری و پرورش دام سبک را به همراه همکارانش به صورت چهره به چهره و با برگزاری کلاس آموزشی در مساجد روستا پیگری کرده است. او می گوید: «دانش کشاورزی و دامداری مردم منطقه متاسفانه بسیار نازل بود.
قبل از آنکه آموزش به مردم را آغاز کنیم می دانستیم که بیشتر خانه های روستایی در حال حاضر جایگاه مناسب پرورش دام را ندارند. وقتی آموزش ها تکمیل می شد و علاقه مندان جدی این کار مشخص می شدند برای مردم جایگاه مناسب نگهداری دام هم ساختیم. در حال حاضر ۱۰۰ جایگاه خانگی پرورش دام سبک در ابعاد ۲۰ در ۳۰ متر با تلاش خود مردم ساخته شده است.»
این کارآفرین موفق، خاطرنشان می کند: «مجموعه این تلاش ها تا این لحظه منجر به این شده است که در حال حاضر ۱۰۰ دامدار روستایی در سیستان و بلوچستان در قالب طرح حامی دامدار صاحب ۲ هزار راس دام سبک هستند و ماهانه تا دو میلیون تومان در آمد دارند و برای ۲۰۰ نفر هم اشتغالزایی شده است.
یک مساله مهم دیگر رسیدگی به سلامت دام ها و خدمات دامپزشکی است. واقعیت این است که مردم از پس هزینه های دامپزشکی برنمی آمدند اما ما در این مرحله هم اعضای طرح را یاری کردیم و خودمان با کمک خیرین تیم متخصصان دامپزشکی را تشکیل داده ایم و به صورت دوره ای و منظم کلیه خدمات دامپزشکی را رایگان به مردم ارائه می دهیم.»
او می‌افزاید: «طبیعتا یکی از مهمترین دغدغه های هر دامداری تهیه علوفه و خوراک دام هاست. برای کاهش هزینه های مردم تصمیم گرفتیم که علوفه را هم با کمک خود آن ها تولید کنیم. بعد از بررسی های دقیق متوجه شدیم که منطقه بمپور مستعد کشت علوفه است و با همکاری مردم منطقه کشت علوفه را شروع کردیم. در حال حاضر علوفه این ۱۰۰ واحد با قیمتی به مراتب ارزان تر از قیمت بازار تهیه و در اختیار مردم قرار می گیرد، ضمن اینکه همان تولید علوفه هم برای مردم اشتغالزایی کرده است. در جریان تولید علوفه ماشین آلات کشاورزی را به طور رایگان در اختیار مردم قرار می دهیم.»
---جواد یوسفی برای اجرای ایده اش به همراه خانواده از تهران به زاهدان مهاجرت کرده است. شناخت استراتژیک از زیر و بم اقتصاد روستا محصول تمرکز جدی او در منطقه هدف است. او تصریح می کند: «اقتصاد روستا در ذات خود مولد است و اگر روستا شکل طبیعی خود را داشته باشد در هیچ امری نیازمند جایی خارج از جغرافیای خود نیست. روستا یک اکوسیستم درآمدی دارد که مطابق مطالعات ما در شکل کمال یافته اش دست کم ماهانه می تواند برای هر روستایی ۹ میلیون تومان آورده داشته باشد.
بر این اساس ما پس از تکمیل و تثبیت چرخه دام در روستا در گام های بعدی به سراغ راه اندازی چرخه مرغ گوشتی، تخم مرغ، بز شیری و گاو شیری خواهیم و تصور می کنیم که برداشتن همه این گام ها ۱۰ سال زمان خواهد برد. در همین مدت شاهد هستیم که تغییراتی هم در نحوه مدیریت اقتصادی خانوارهای عضو طرح به وجود آمده است و آن ها می‌کوشند با کاهش هزینه برای کالاهای مصرفی و غیرضروری هرچه بیشتر در فعالیت اقتصادی شان سرمایه گذاری کنند.
نظرتان را درباره این مطلب بنویسید !
ارسال دیدگاه